Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-111 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১১১)

 

Guru Harideva suggests  that in human life one should  try to  attain  spiritual perfection through self-realization. For this purpose it is essential to understand the five sheaths of the body; the physical, subtle and causal bodies ; the waking, dreaming and deep sleep states of the body and also their differences with the embodied soul. In some of the preceding posts we tried to have some preliminary idea about the five sheaths, the physical, subtle and causal bodies and their difference with the embodied soul. Now we will try to have some idea about the waking, dreaming and deep sleep states of body and their difference with the consciousness of the body or the embodied soul. Scriptures tell that every day the body remains in waking state for some time. Then it comes to deep sleep states through dreaming states and after certain time it again comes to the waking states. This rotation among the three states continues during the entire life time of the body. During waking period the jiva remains conscious about the physical body, mind and all other things in its surroundings through feelings of sound, touch, sight, taste and smell. In this process  the jiva also feels the differences of one thing from another thing. For example the feelings of sound, shape and touch of dog differ from the feelings of sound-shape-touch of cow and hence a dog is felt to be different from a cow. The touch of fire gives feeling of hotness and the touch of water gives feeling of coolness and so fire and water are felt to be different from each other and like that. But the consciousness of the body or the embodied soul which feels the characteristics cow and dog and the differences between them or the consciousness that feels heat of fire and coolness of water  and feels the  differences between them is one and the same. Such observations are true in case feeling of every material object of the world.  That is, in the waking state the consciousness of the body or the embodied  soul in us is the knower of the things inside and outside us including our own body  and hence  it is totally  different from the body which comes under the category of objects to be known . (to be continued)                  

হৰিদেৱ গুৰুজনাই আত্মজ্ঞানৰ জৰিয়তে পাৰমাৰ্থিক পূৰ্ণতা লাভ কৰাৰ চেষ্টা কৰাটো  মানৱ জীৱনৰ পৰম কৰ্ত্তব্য বুলি কৈছে।ইয়াৰ বাবে শৰীৰৰ পঞ্চকোষ,স্থূল-সুক্ষ্ম-কাৰণ শৰীৰ আৰু শৰীৰৰ জাগ্ৰত-স্বপ্ন-সুসুপ্তি অৱস্থাৰ বিষয়ে জনাৰ লগতে এই সমস্তৰে সৈতে শৰীৰস্থ আত্মাৰ পাৰ্থক্য বুজি পোৱাৰ প্ৰয়োজন বুলি কোৱা হৈছে। আগৰ কেইটামান লিখনিত পঞ্চকোষ ,স্থূল-সুক্ষ্ম-কাৰণ শৰীৰ আৰু ইয়াৰ সৈতে আত্মাৰ পাৰ্থক্যৰ বিষয়ে কিছু প্ৰাথমিক আভাস লোৱাৰ প্ৰচেষ্টা কৰা হৈছে। এতিয়া শৰীৰৰ জাগ্ৰত,স্বপ্ন আৰু সুসুপ্তি অৱস্থা আৰু ইয়াৰ সৈতে আত্মাৰ পাৰ্থক্য সম্পৰ্কে কিছু আভাস লোৱাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে ।শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে শৰীৰ দিনটোৰ এভাগ কাল জাগ্ৰত স্থাত থাকে । তাৰ পিচত স্বপ্নাৱস্থাৰ মাজেদি সুসুপ্তিকালীন অৱস্থালৈ যায়  আৰু সুসুপ্তিৰ অন্তত পুনৰ জাগ্ৰত অৱস্থালৈ ঘুৰি আহে ।স্থূল শৰীৰ জীৱিত থকালৈকে এই তিনি অৱস্থাৰ  ভিতৰত  জীৱৰ দৈনন্দিন গতি অবিৰামভাৱে চলি থাকে।জাগ্ৰত অৱস্থাত অৰ্থাৎ সজ্ঞান অৱস্থাত সাৰে থকা সময়খিনিত জীৱ বা শৰীৰস্থ চৈতন্য  শৰীৰ আৰু মনৰ  দ্বাৰা অসংখ্য প্ৰকাৰৰ কৰ্মত লিপ্ত হৈ থাকে।শৰীৰ,মন আৰু নিজৰ চতুৰ্দিশে ব্যাপ্ত জগত সম্পৰ্কে জীৱ সজাগ হৈ থাকে। এই অৱস্থাত শব্দ ,স্পৰ্শ ,ৰূপ ,ৰস আৰু গন্ধ- এই পাঁচ প্ৰকাৰৰ  ইন্দ্ৰিয়ানুভুতিৰ দ্বাৰা জগতৰ বস্তু সম্পৰ্কে জ্ঞান লাভ হয় ।ইন্দ্ৰিয়ানুভুতিৰ দ্বাৰা বস্তুসমুহৰ যি জ্ঞান লাভ হয় তাৰ পৰা বস্তুসমুহ ইটোৰ পৰা সিটো পৃথক বুলি  অনুভৱ হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে এটা কুকুৰৰ শব্দ–স্পৰ্শ-ৰূপৰ অনুভৱ এটা গৰুৰ শব্দ-স্পৰ্শ–ৰূপৰ অনুভৱতকৈ পৃথক হোৱাৰ বাবে গৰু আৰু কুকুৰ পৃথক পৃথক জন্তু বুলি অনুভৱ হয় । জুইৰ স্পৰ্শ  গৰম আৰু পানীৰ স্পৰ্শ ঠাণ্ডা অনুভৱ হোৱা হেতুকে জুই আৰু পানী পৃথক পৃথক বস্তু বুলি অনুভৱ  হয় ইত্যাদি ।কিন্তু যি চৈতন্যই  এটা গৰু আৰু এটা কুকুৰৰ বৈশিষ্টৰ বিষয়ে জানি গৰু কুকুৰতকৈ পৃথক বুলি অনুভৱ কৰে বা যি চৈতন্যই জুইৰ উত্তাপ আৰু পানীৰ শীতলতা অনুভৱ কৰি জুই আৰু পানী পৃথক বুলি জানে শৰীৰস্থ সেই  চৈতন্য বা আত্মা এক।জগতৰ প্ৰত্যেক বস্তুৰ জ্ঞান বা অনুভৱৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য অৰ্থাৎ জাগ্ৰত অৱস্থাত শৰীৰস্থ  চৈতন্য বা আত্মা শৰীৰকে ধৰি আমাৰ ভিতৰ আৰু বাহিৰত থকা  জগতৰ সমস্ত বস্তুৰ জ্ঞাতা বা অনুভৱ কৰ্ত্তা। এনেদৰে চালে দেখা যায় যে  আত্মা জ্ঞাতা আৰু শৰীৰ জ্ঞানৰ বিষয়-বস্তু  হোৱা হেতুকে উভয়ে সম্পূৰ্ণ পৃথক  ।(আগলৈ)     

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-110 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১১০)

 

In the preceding post we tried to have some preliminary idea of the causal body or “Karana Sharira”. In continuation to that it can further be said that the “Anandamay Kosha” is the  constituent material of the causal body. In the Vedic scriptures “Ananda” or bliss is said to be the food of the causal body. We know that enjoyment of happiness and bliss is the natural tendency of all jivas. Human beings also continuously search for happiness and bliss through wife , children, wealth , property , social status and other material things of the world. This intense desire for enjoyment of bliss remains deposited in the causal body in the form of “samskara” ,that is,  seed or cause. Based upon those desires or cause the subtle and physical bodies are formed and in accordance with those bodies the jiva tries to acquire bliss from this transient material world through performance of various activities. But since everything available in this material world is of transient nature, there is nothing here which can provide eternal bliss. The thing that brings happiness for some time becomes the source of sorrow in another time due to changes in situation. Thus though jiva moves in this world in search of eternal bliss in the unending chain of birth and death, it can never be satisfied . In this context Guru Harideva tells that since the soul is eternal the bliss acquired from the soul is also eternal. Lord Krishna is the ever existing soul in the body of jiva under all conditions of life.  He is the source of all bliss . He is the cause of all causes. Guru Harideva suggests that if one analyzes the things as above on the light of knowledge contained in the Bhagavata then he can understand the nature of his body and thus his attachment with the body gets reduced. In this  condition  if he  comes to the “Sharana”  or shelter of Lord Krishna then the “Anandamay Kosha” of his body or his  causal body is merged with the  root source of all bliss or the cause of all causes . Once this position is attained the jiva need not move between this world and other abodes in search of eternal bliss or the jiva  attains liberation. (to be continued)

ইয়াৰ আগৰ লিখনিটোত কাৰণ শৰীৰ সম্পৰ্কে সাধাৰণ আভাস লোৱাৰ চেষ্টা কৰা হৈছে। তাৰে আঁত ধৰি পুনৰ ক’ব পাৰি যে আনন্দময় কোষৰ দ্বাৰা কাৰণ শৰীৰৰ গঠন হয় অৰ্থাৎ আনন্দ কাৰণ শৰীৰৰ একমাত্ৰ উপাদান।বৈদিক শাস্ত্ৰত আনন্দ কাৰণ শৰীৰৰ আহাৰ বুলিও কোৱা হৈছে। আমি জানো যে সকলো জীৱ সুখ আৰু আনন্দত থাকিব বিচাৰে| অৰ্থাৎ আনন্দ আহৰণৰ বাবে  প্ৰচেষ্টা কৰাটো সকলো জীৱৰ স্বাভাৱিক প্ৰবৃত্তি । মানুহেও স্ত্ৰী-পুত্ৰ-পৰিবাৰ আদি সা-সম্বন্ধ , সা-সম্পত্তি, ধন-জন , সামাজিক প্ৰতিপত্তি আদিকে ধৰি  জগতৰ স্থূল বিষয়-বস্তু উপভোগ কৰি আনন্দ লাভ কৰাৰ ইচ্ছা কৰে ।জাগতিক নশ্বৰ বস্তুৰ পৰা আনন্দ লাভ কৰাৰ গভীৰ স্পৃহা বা কামনা সংস্কাৰ অৰ্থাৎ বীজ বা কাৰণৰ ৰূপত জীৱৰ কাৰণ শৰীৰত সঞ্চিত হৈ থাকে ।কাৰণ শৰীৰত সঞ্চিত হৈ থকা এই সংস্কাৰ বা বীজৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিয়ে জীৱৰ স্থূল আৰু সুক্ষ্ম শৰীৰৰ গঠন হয় আৰু সেই অনুসৰিয়ে জীৱই জন্ম-জন্মান্তৰ ধৰি বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ কৰ্মত প্ৰবৃত্ত হৈ জগতৰ বস্তুৰ মাজত আনন্দৰ সন্ধান কৰি ঘুৰি ফুৰে । কিন্তু জগতৰ বস্তু সমুহ নিজে বিনাশশীল হোৱা হেতুকে ইয়াৰ পৰা পোৱা আনন্দও চিৰস্থায়ী নহয়।  এটা সময়ত  যি বস্তুৱে আনন্দ প্ৰদান কৰে আন এটা সময়ত পৰিস্থিতি সলনি হোৱাৰ ফলত সেই একেটা বস্তুৱে নিৰানন্দ বা দুখৰ কাৰণ হয় । আনহাতে চিৰন্তন আনন্দ লাভ নকৰা পৰ্যন্ত জীৱৰ কাৰণ শৰীৰত সঞ্চিত হৈ থকা আনন্দ লাভৰ বাসনা সমাপ্ত নহয় আৰু আনন্দৰ সন্ধানত জীৱৰ সংসাৰ গতি চলি থাকে। এই প্ৰসঙ্গত  হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে আত্মা চিৰন্তন হোৱা হেতুকে ইয়াৰ পৰা লাভ কৰা আনন্দও চিৰন্তন ।ভগৱান কৃষ্ণ আত্মাৰূপে সমস্ত জীৱৰ সমস্ত প্ৰকাৰৰ শৰীৰতে চিৰবিদ্যমান । তেওঁ সমস্ত প্ৰকাৰ আনন্দৰ মূল উৎস। তেওঁ সমস্ত কাৰণৰ একমাত্ৰ কাৰণ । ভাগৱত শাস্ত্ৰৰ সহায়ত ওপৰোক্ত প্ৰকাৰৰ বিচাৰ বিশ্লেষণ অহৰহ কৰি থাকিলে নিজৰ শৰীৰৰ প্ৰকৃত স্বৰূপ বুজিব পাৰি আৰু তাৰ ফলত শৰীৰৰ প্ৰতি আসক্তি ক্ৰমান্বয়ে কমি আহে। শৰীৰৰ প্ৰতি আসক্তি ত্যাগ কৰি ভগৱান কৃষ্ণৰ চৰণত একান্ত শৰণ বা আশ্ৰয় গ্ৰহণ কৰিলে শৰীৰস্থ আনন্দময় কোষ বা কাৰণ শৰীৰ পৰমানন্দৰ মূল উৎস বা পৰম কাৰণৰ সৈতে একাকাৰ হৈ যায়। তেনে অৱস্থাত জীৱই জগতৰ নশ্বৰ বস্তুৰ মাজত  আনন্দ বিচাৰি জন্ম-মৃত্যুৰ চক্ৰত বাৰে বাৰে ঘুৰি ফুৰাৰ প্ৰয়োজন নাথাকে অৰ্থাৎ জীৱৰ মুক্তিলাভ  হয় । (আগলৈ)

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-109 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১০৯)

 

Guru Harideva suggests that for attainment of self-realization one should know the characteristics of his gross, subtle and causal bodies. He should also know that these bodies are totally separate from the consciousness of the body or the embodied soul. In some of our preceding posts we tried to have some basic ideas of the physical and subtle bodies and their differences with the soul. Now we will try to have some preliminary ideas of the causal body and its difference with the embodied soul. In Bhagavata it is told that from general point of view we see that a tree and the seed from which it is grown are separate from each other. But in actuality there is no separation between a three and the seed from which it is grown. The seed is the prior stage of the tree itself. To understand the point we can take example of the  seed of a  banyan tree. The possibility or cause of the whole giant banyan tree remains inherent in this small seed. After getting proper environment of soil , water and air the seed germinates, gradually grows up and finally becomes  a very big banyan tree. Also , in every year the tree bears innumerable number of seeds. In each of those seeds potency or cause of one new banyan tree and its future expansions remain inherent. In his way a tiny banyan seed contains potency of an unimaginably large  number of banyan trees inherent in it. Analyzing the things in this way it can be said that the seed  taken as example as above is the cause of all subsequent manifestations of banyan trees starting from that particular seed. In a similar way the causal body is the cause or seed of the unending cycles of birth, sustenance, activities, enjoyment of happiness and sorrow, destruction and rebirth etc. related to the subtle body and the gross body of a jiva. As long as the causal body exists the jiva or the embodied soul cannot become free from birth, death and other sufferings of the material world. On the other hand we know that when a seed is destroyed  no tree can grow from it and thus no further manifestation of the seed is possible. In a similar way as soon as the causal body or the seed of further manifestation physical and subtle body is destroyed the jiva becomes free from future birth and death cycles. Guru Harideva tells that self-realization is the way of attainment of this highest spiritual perfection.(to be continued)  

হৰিদেৱ গুৰুজনাই দিয়া উপদেশ অনুসৰি আত্মজ্ঞান লাভ কৰাৰ বাবে নিজৰ স্থূল শৰীৰ, সুক্ষ্ম শৰীৰ আৰু কাৰণ শৰীৰৰ বিষয়ে জনাৰ উপৰিও প্ৰত্যেক স্তৰৰ শৰীৰৰ সৈতে শৰীৰস্থ চৈতন্য বা আত্মাৰ পাৰ্থক্য বুজা প্ৰয়োজন । ইয়াৰ আগৰ কেইটামান লিখনিত স্থূল শৰীৰ আৰু সুক্ষ্ম শৰীৰ আৰু এই দুই স্তৰৰ শৰীৰৰ সৈতে আত্মাৰ প্ৰভেদ সম্পৰ্কে সাধাৰণ আভাস লোৱাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে । এতিয়া কাৰণ শৰীৰ আৰু এই শৰীৰৰ সৈতে শৰীৰস্থ আত্মা বা শৰীৰৰ চৈতন্যৰ প্ৰ্ভেদ সম্পৰ্কে সাধাৰণ ধাৰণা লোৱাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে । ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে সাধাৰণ দৃষ্টিত এজোপা গছ আৰু যি বীজৰ পৰা গছজোপাৰ  উদ্ভৱ হয়  এই দুই বস্তু পৃথক যেন লাগে যদিও সুক্ষ্মভাৱে বিচাৰ কৰি চালে উভয়ৰে মাজত প্ৰকৃতাৰ্থত কোনো পাৰ্থক্য নাই । বীজটো গছজোপাৰ পূৰ্বাৱস্থা মাত্ৰ । কথাখিনি বুজাৰ বাবে আমি বটগছৰ এটা ক্ষুদ্ৰ বীজৰ কথা চিন্তা কৰি চাব পাৰো । এই ক্ষুদ্ৰ বীজটোৰ ভিতৰত বৃহৎ বটগছ এজোপাৰ সম্ভাৱনা বা সৃষ্টিৰ কাৰণ অন্তৰ্নিহিত হৈ থাকে । মাটি ,পানী, বায়ু আদিৰ উপযুক্ত পৰিবেশ পালে  গুটিটোৰ পৰা গজালি ওলায় আৰু প্ৰকৃতিৰ পৰা উপাদান সংগ্ৰহ কৰি এটা সময়ত বীজটোৰ পৰা এজোপা প্ৰকাণ্ড বটগছৰ সৃষ্টি হয়। সেই বটগছ জোপাত পুনৰ অসংখ্য সংখ্যক গুটি ধৰে আৰু সেই প্ৰতিটো বীজতে একোজোপা বটবৃক্ষ আৰু তাৰ পৰবৰ্তী বীজ আৰু বৃক্ষৰ সম্ভাৱনা বা কাৰণো নিহিত হৈ থাকে । এনেদৰে বিচাৰ কৰি চালে এটা সাধাৰণ আৰু অতি ক্ষুদ্ৰ বটবৃক্ষৰ বীজৰ ভিতৰত আমি চিন্তা কৰি পাৰ নোপোৱা বিধৰ সৃষ্টিৰ সম্ভাৱনা বা কাৰণ  অন্তৰ্নিহিত হৈ থাকে।সেই অৰ্থত অমি উদাহৰণ হিচাপে ধৰি লোৱা বটবৃক্ষৰ বীজটোকে পৰবৰ্ত্তী পৰ্যায়ত ইয়াৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা অসংখ্য বটবৃক্ষৰ উৎপত্তিৰ কাৰণ বুলি ক’ব পাৰি।একেদৰে কাৰণ শৰীৰ হৈছে জীৱৰ সুক্ষ্মশৰীৰ আৰু স্থূলশৰীৰ উৎপত্তি , স্থিতি , কাৰ্যাৱলী , সুখ্-দুখ ভোগ, বিনাশ, পুনৰ্জন্ম ইত্যাদি সমস্তৰে বীজ বা কাৰণ । যেতিয়লৈকে  কাৰণ শৰীৰ বিনাশ নহয় তেতিয়ালৈকে জন্ম , মৃত্যু, সুখ-দুখ ভোগ ইত্যাদি সংসাৰ যন্ত্ৰণাৰ অনন্ত চক্ৰৰ পৰা জীৱ মুক্ত হ’ব নোৱাৰে । আমি জানো যে বীজ নষ্ট হ’লে  গছ গজিব নোৱাৰে বা সেই বীজত অন্তৰ্নিহিত হৈ থকা  ভৱিষ্যত সম্ভাৱনাসমুহৰ অন্ত পৰে  অৰ্থাৎ ভৱিষ্যতে সেই বীজৰ পৰা আৰু বংশবৃদ্ধি নহয়  । একেদৰে কাৰণ শৰীৰ ধ্বংস হ’লে জীৱৰ ভৱিষ্যত জন্ম-মৃত্যুৰ  সম্ভাৱনা বা  বীজ  নষ্ট  হোৱা হেতুকে জীৱ জন্ম-মৃত্যুৰ চক্ৰৰ  পৰা মুক্ত হয় । হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে আত্মজ্ঞান আহৰণ এই উচ্চতম স্তৰৰ পাৰমাৰ্থিক পূৰ্ণতা প্ৰাপ্তিৰ পথ । (আগলৈ)

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-108 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১০৮)

 

Birth, rebirth, enjoyment of fruits of the past births etc. are subjects deeply related to the subtle body of jiva or the embodied soul.  In Bhagavata it is told that a father witnesses the birth of his son and becomes happy. On the other hand, a son witnesses the death of his father and feels sorry. In this way, birth, death, happiness and sorrow become most familiar experiences of human life. But this birth and death known to us are not the last and final birth and death of a jiva. The death we witness in his world is the end of a particular physical body. After undergoing such death all jivas including human being again comes back to this world in a new physical body by way of rebirth . It is told that the subtle body establishes the link between the deeds performed by a jiva through the physical body of one birth with the happiness and sorrow enjoyed by the same jiva through the physical body of another subsequent birth. Bhagavata tells that  after death or destruction of the physical body the jiva or the embodied soul moves to various  heavenly or hellish abodes according to the Karma or past deeds . The Bhagavata also makes it clear that the jiva or soul makes those movements within the cover of the subtle body . In those heavenly and hellish abodes the jiva enjoys happiness and sorrow through the subtle body in accordance with their own past deeds. After completion of the experiences of happiness and sorrow in those abodes the jiva becomes bound to come back to this world for enjoyment of the residual parts of the fruits of the past deeds. Under this condition the jiva takes rebirth . That is, the jiva along with its subtle body enters into a new physical body and expresses itself in this world. While enjoying those fruits through this new body  the jiva again performs some new works and thus generates seeds for further rebirth.Analyzing the things in this way Bhagavata tells  that through the subtle body the fruits of action from the physical body of one birth passes to the  physical body of subsequent birth of a particular jiva. Thus a jiva becomes bound to rotate in the unending cycles of  physical body , subtle body , birth ,death and rebirth. Guru Harideva tells that attainment of self-realization is the way of coming out from such miserable situation and  for that purpose one should try to understand the nature of the subtle body and the difference between the soul and the subtle body by analyzing the things as above. ( to be continued)  

সুক্ষ্ম শৰীৰৰ সৈতে জীৱৰ জন্ম , পুনৰ্জন্ম, পূৰ্বজন্মৰ কৰ্মফলভোগ ইত্যাদি বিষয়সমুহ ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত। ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে পিতৃয়ে পুত্ৰৰ জন্ম দেখা পায় আৰু তাৰ বাবে আনন্দিত হয়। আনহাতে  পুত্ৰই পিতৃৰ মৃত্যু দেখা পাই শোকগ্ৰস্ত হয়। এনেদৰে জন্ম, মৃত্যু, হৰ্ষ আৰু বিষাদ সকলোৰে জীৱনত অতি পৰিচিত অভিজ্ঞতা হৈ পৰে । কিন্তু আমি সচৰাচৰ দেখি থকা এনে প্ৰকাৰৰ জন্ম আৰু মৃত্যু জীৱৰ বাবে শেষ জন্ম-মৃত্যু নহয় । আমি দেখা  মৃত্যু বৰ্ত্তমান স্থূল শৰীৰৰ সমাপ্তি । এনে মৃত্যুৰ  পিছত মানুহকে ধৰি সকলো জীৱই এই জগতলৈ পুনৰ ঘুৰি আহে।অন্য ৰূপত বা অন্য এটা স্থূল শৰীৰ লৈ ইহজগতত পুনৰ জন্ম গ্ৰহণ কৰে, সুখ-দুখ ভোগ কৰে আৰু অৱশেষত পুনৰ মৃত্যু বৰণ কৰে । সুক্ষ্ম শৰীৰৰ জৰিয়তে এটা জন্মৰ স্থূল শৰীৰৰ দ্বাৰা কৰা কৰ্মৰ সৈতে পৰবৰ্ত্তী জন্মৰ অন্য এটা স্থূল শৰীৰৰ দ্বাৰা জীৱই ভোগ কৰা সুখ-দুখৰ যোগসূত্ৰ স্থাপন হয় বুলি কোৱা হৈছে । ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে  স্থূল শৰীৰ নাশ হোৱাৰ পিছত অৰ্থাৎ সাধাৰণ দৃষ্টিত এজন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আত্মা সুক্ষ্মশৰীৰ বা লিঙ্গশৰীৰৰ বেষ্টনীৰ মাজত অৱস্থান গ্ৰহণ কৰি স্বৰ্গ –নৰক ইত্যাদি লোকলৈ গমন কৰে। এই সুক্ষ্ম শৰীৰৰ জৰিয়তে ইহলোকত কৰা কৰ্ম অনুসৰি স্বৰ্গ লোকৰ সুখ,  নৰকৰ দুখ-কষ্ট ইত্যাদি ভোগ কৰাৰ অন্তত বাকী থকা কৰ্মফল ভোগ কৰাৰ বাবে জীৱ ইহলোকলৈ পুনৰ ঘুৰি আহিবলৈ বাধ্য হয়। তেনে অৱস্থাত   লিঙ্গশৰীৰৰ সৈতে জীৱ অন্য কোনো নতুন স্থূল শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰি ইহলোকত জন্ম গ্ৰহণ কৰে । ইহলোকত জন্ম গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত জীৱই এই নতুন স্থূল শৰীৰৰ মাধ্যমত পূৰ্বজন্মত কৰা কৰ্মৰ ফল ভোগ কৰাৰ উপৰিও নিত্য নতুন কৰ্ম কৰি পৰবৰ্ত্তী পুনৰ্জন্মৰ বাবে বীজ সঞ্চয় কৰে ।সেয়েহে কোৱা হয় যে লিঙ্গশৰীৰৰ যোগেদি এটা জন্মৰ  কৰ্মফল পিছৰ জন্মলৈ প্ৰৱাহিত  হৈ থাকে  আৰু স্থূল শৰীৰ , সুক্ষ্ম শৰীৰ , ইহলোক ,পৰলোক ইত্যাদিৰ পাকচক্ৰত জীৱ অনন্ত কাল ঘুৰি ফুৰিবলগীয়া অৱস্থাৰ সৃষ্টি হয় । হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে  আত্মজ্ঞানৰ লাভৰ জৰিয়তে এই পাকচক্ৰৰ বহিৰলৈ আহিব পাৰি বা মুক্তি লাভ  কৰিব পাৰি । তাৰ বাবে কথাবিলাক ওপৰোক্ত ধৰণে বিচাৰ কৰি সুক্ষ্মশৰীৰ  সম্পৰ্কীয় জ্ঞান আহৰণ কৰাৰ লগতে আত্মা আৰু সুক্ষ্ম শৰীৰৰ মাজত থকা পাৰ্থক্য অনুধাৱন কৰা প্ৰয়োজন ।(আগলৈ) 

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-107 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১০৭)

 

It is already mentioned that attainment of “Atmajnana” or self- realization is the aim of the spiritual practices suggested by Guru Harideva. He tells that without “Atmajnana” or self realization it is not possible to know Lord Krishna or the soul and for this purpose it is essential to study the nature of the body and its difference with the soul. It is not possible for common ignorant people like us to enter into the depth of such critical subject. In spite of that, as a part of our effort to understand the teachings of Guru Harideva, we have tried to collect some preliminary idea about the physical body and its difference with the soul in the preceding post. Now, we will try to have some basic ideas of the subtle body and its difference with the soul. Scriptures tell that “Pranamay Kosha”, “Manomay Kosha” and “Vijnanmay Kosha” constitute the subtle body. In other words   five pranas or vital air, five senses of work, five senses of knowledge, “Antahakarana” or mind inclusive of storage of memories or chitta , mind , intelligence and ego   constitute the subtle body. All those constituents of the subtle body are fine inert matter. When the soul or the consciousness of the body is connected to them then only they become conscious and functional. As example, it can be said that for feeling of hunger and thirst the consciousness of the body is to be  connected with the Pranamay Kosha . Similarly, when the consciousness  is connected with Monomay Kosha  then thoughts of doubt , distrust, indecision etc. arise in the mind. Again, when the consciousness is connected with intelligence or Vijnanamay Kosha then one feels himself to be wise, reasonable, philosophical and  decisive . The subtle body is disturbed by desire, anger, lust, illusion, arrogance,  jealousy  and many other troubles of similar nature. If the things are analyzed in this way it can be seen that the soul or the consciousness of the body is the driving force behind all constituent inert matters of the subtle body. We know that electricity is the operating force behind all electrical equipment and it is totally separate from them. In a similar way the soul is totally separate from all constituents of the subtle body and this fact can be realized if the things are analyzed as above. (to be continued)

 আগত কৈ অহা হৈছে যে হৰিদেৱ গুৰুজনাই পাৰমাৰ্থিক সাধনাৰ যি পথ প্ৰদৰ্শন কৰিছে তাৰ মূল লক্ষ্য হৈছে আত্মজ্ঞান লাভ । গুৰুজনাই কৈছে যে আত্মজ্ঞান অবিহনে কৃষ্ণ বা আত্মা লাভ সম্ভৱ নহয় আৰু ইয়াৰ বাবে শৰীৰ সম্পৰ্কে বিতং তথ্য আহৰণ কৰাৰ লগতে শৰীৰৰ সৈতে আত্মাৰ পাৰ্থক্য অনুভৱ কৰাৰ প্ৰয়োজন।আমাৰ দৰে সাধাৰণ জ্ঞানবুদ্ধিৰ লোক এইসমুহ তত্বৰ গভীৰলৈ যোৱা সম্ভৱ নহয়। তথাপি গুৰুজনাই দিয়া উপদেশ বুজাৰ প্ৰচেষ্টা হিচাপে ইয়াৰ আগৰ লিখনিটোত অন্নময় কোষ বা স্থূল শৰীৰ আৰু ইয়াৰ সৈতে আত্মাৰ পাৰ্থক্য সম্পৰ্কে সাধাৰণ আভাস লোৱাৰ চেষ্টা কৰা হৈছে।  এতিয়া সুক্ষ্ম শৰীৰ আৰু ইয়াৰ সৈতে আত্মাৰ পাৰ্থক্য সম্পৰ্কে সাধাৰণভাৱে আলোচনা কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে।  শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে  যে প্ৰাণময় কোষ ,মনোময় কোষ আৰু বিজ্ঞানময় কোষৰ দ্বাৰা সুক্ষ্মশৰীৰ গঠন হয় । অন্যভাৱে ক’বলৈ হ’লে পঞ্চপ্ৰাণ , পঞ্চকৰ্মেন্দ্ৰিয় , চিত্ত- মন-বুদ্ধি-অহংকাৰ সমন্বিত অন্তঃকৰণ যাক সৰলভাৱে মন বুলি কোৱা হয় আৰু পঞ্চ জ্ঞানেন্দ্ৰিয় – এই  সমস্ত সুক্ষ্ম  তত্বৰ সংযোগ সাধনৰ দ্বাৰা সুক্ষ্ম শৰীৰ গঠন হয়। সুক্ষ্ম শৰীৰৰ  এই সকলো উপাদান সুক্ষ্ম জড়পদাৰ্থ  । শৰীৰস্থ আত্মা বা চৈতন্যৰ সৈতে সংযোজিত হৈ  চেতনা লাভ কৰিলেহে  এইবিলাক চেতনাময় হৈ নিজৰ নিজৰ কাৰ্য কৰিব পাৰে । উদাহৰণ স্বৰূপে কোৱা হৈছে যে শৰীৰস্থ আত্মা বা শৰীৰ চৈতন্য প্ৰাণময় কোষৰ সৈতে সংযুক্ত হ’লে  ভোক পিয়াহৰ অনুভৱ হয় । মনোময় কোষত চৈতন্য সঞ্চাৰিত হ’লে সন্দেহ ,অবিশ্বাস ,  বিষয়-বস্তু সম্পৰ্কে  স্থিৰ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত দোধোৰ-মোধোৰ অৱস্থা ইত্যাদি মানসিক ভাৱ  উৎপন্ন হয় । একেদৰে বুদ্ধিৰ লগত আত্মাৰ সংযোগ হ’লে মানুহে নিজকে জ্ঞানী, যুক্তিপূৰ্ণ , দাৰ্শনিক ভাৱাপন্ন আৰু যি কোনো বিষয়ত স্থিৰ সিদ্ধান্ত লোৱাত সক্ষম  ইত্যাদি ভাৱ অনুভৱ কৰে। সুক্ষ্ম শৰীৰ  কাম ,ক্ৰোধ, লোভ ,মোহ , মদ ,মাৎসৰ্য  অদিকে ধৰি অসংখ্য প্ৰকাৰৰ কষ্টদায়ক অৱস্থাৰ বশৱৰ্ত্তী হয়।এনেদৰে বিচাৰ বিশ্লেষণ কৰি চালে দেখা যায় যে আত্মা বা শৰীৰৰ চৈতন্য হৈছে সুক্ষ্ম শৰীৰ গঠন কৰা সমস্ত জড় উপাদানৰ চালিকা শক্তি আৰু এই সকলো জড় উপাদানৰ পৰা সম্পূৰ্ণ পৃথক। আমি জানো যে বিদ্যুৎ সকলো প্ৰকাৰৰ বৈদ্যুতিক যন্ত্ৰপাতিৰ চালিকা শক্তি আৰু উভয়ে সম্পূৰ্ণ পৃথক । একেদৰে  আত্মা বা শৰীৰৰ চেতনা সুক্ষ্ম শৰীৰৰ সমস্ত   উপদানৰ পৰা পৃথক আৰু কথাবিলাক ওপৰোক্ত প্ৰকাৰে বিচাৰ কৰি চালে এই তত্ব উপলব্ধি কৰিব পাৰি। (আগলৈ)  

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-106 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১০৬)

 

In the preceding post it is told that  the physical body , the subtle body and the causal body are the three constituent stages of the boy of a jiva or the embedded soul.  “Annamay Kosha” constitutes the physical body or we can say that “Annamay Kosha”  is the physical body and it is the outermost cover of the soul. Without acquiring knowledge from scriptures or spiritual master common ignorant people like us cannot get any idea about the three stages of the body, the subtle body and the causal body. On the other hand though every person has feelings and practical experiences of the physical body this knowledge and experiences are not based on correct analysis of the truth. We can try to understand this point as follows. Some people like us have wealth and property. Nobody considers any of them as “I”. Everybody tells that “I am the owner of this property” or this property is “mine”. In our day to day dealings we always maintain difference between our own identity and the things under our possession. We never tell that I am this house, this land or this money. We always tell that these are mine. But contrary to that we identify the physical body as “I” though it is the outermost cover of the Soul or true “I”. In this context the scriptures tell that the physical body is born from the combination of Siemen and blood of male and female which are produced from the “Anna” or food consumed by them. Then it grows and survives by consumption of food. The physical body feels heat and cold when the consciousness of the body is connected with “Anamay Kosha” . Our feelings like “I am tall” , “I am short” , “I am beautiful” , “I am ugly” etc. are related to the physical body or it is the physical body only which can be tall , short, bulky, slim and like that. The physical body is subjected to various types of dieses, foul smell, beautiful or ugly look , possibilities of burn , injury and so many  other disorder. No physical body can escape from these unavoidable miseries. Moreover, the body has beginning and end. Also, it is ever changing and it has no consciousness of its own. It is external to the soul as like as a shirt used by us for covering of our physical body. Scripture tell that if the things are analyzed as above then the difference between the eternal soul and the transient "Annamay Kosha" or physical body can be realized. ( to be continued) 

ইয়াৰ আগৰ লিখনিটোত কোৱা হৈছে যে স্থূল শৰীৰ, সুক্ষ্ম শৰীৰ আৰু কাৰণ শৰীৰ  হৈছে জীৱ-শৰীৰৰ তিনিটা স্তৰ। অন্নময় কোষৰ দ্বাৰা স্থূল শৰীৰৰ গঠন হয় বা অন্নময় কোষকে স্থূল শৰীৰ বুলি ধৰা হয় আৰু ই আত্মাৰ একেবাৰে বাহিৰৰ স্তৰৰ আৱৰণ। শাস্ত্ৰ বা গুৰুৰ পৰা জ্ঞান আহৰণ নকৰিলে আমাৰ দৰে সাধাৰণ জ্ঞান বুদ্ধিৰ মানুহে শৰীৰৰ বিভিন্ন স্তৰ তথা সুক্ষ্ম  শৰীৰ আৰু কাৰণ শৰীৰৰ বিষয়ে বুজি পোৱা সম্ভৱ নহয় । আনহাতে স্থূল শৰীৰ সম্পৰ্কে আমাৰ সকলোৰে ব্যৱহাৰিক  অনুভৱ  আৰু অভিজ্ঞতা থাকে যদিও এই জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতা শুদ্ধ বিচাৰ বুদ্ধিৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত নহয় ।এই কথাখিনি আমি তলত দিয়া ধৰণে চিন্তা কৰি চাব পাৰো । আমাৰ বহুতৰে  বহু সা- সম্পত্তি বা বয়-বস্তু থাকে। কিন্তু আমি কেতিয়াও নকওঁ যে  এই বয়–বস্তুসমূহ ‘মই’।আমি সদায় কওঁ ,মোৰ এই সম্পত্তি আছে, মই ইয়াৰ মালিক, এইবিলাক “মোৰ”। সাধাৰণ কথোপকথনৰ সময়তো আমি  নিজৰ পৰিচিতি আৰু যি বস্তুৰ লগত আমি যুক্ত তাৰ মাজত পাৰ্থক্য বজাই ৰাখো। কোনেও কেতিয়াও নকয় যে  – এই ঘৰ মই, এই সম্পত্তি মই, এই টকা পইচা মই।সকলোৱে কয় – এইবিলাক মোৰ । কিন্তু ইয়াৰ বিপৰীতে আত্মাৰ একেবাৰে বহিৰ্ভাগৰ আৱৰণ স্বৰূপ স্থূল শৰীৰকে “মই” বা আত্মা বুলি আমি দৃঢ়ভাৱে বিশ্বাস কৰো । এই সন্দৰ্ভত শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে পিতৃ–মাতৃয়ে গ্ৰহণ কৰা অন্নৰ দ্বাৰা তৈয়াৰ হোৱা শুক্ৰ-শোণিতৰ পৰা শৰীৰ উৎপত্তি হয় আৰু বাহিৰৰ পৰা যোগান ধৰা অন্নৰ  দ্বাৰা ই বৰ্দ্ধিত হয় তথা বৰ্ত্তি থাকে । যেতিয়া শৰীৰৰ চেতনা স্থূল শৰীৰৰ সৈতে সংযুক্ত হয় তেতিয়া আমি শীত, গ্ৰীষ্ম আদি অনুভৱ কৰো।আমাৰ মনত “মই ওখ” ,“ মই চাপৰ” ,” মই ধুনীয়া”, “মই কুৎসিত”  ইত্যাদি ভাৱৰ উদয় হয় । এই বিলাক ভাৱ স্থূল শৰীৰৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য অৰ্থাৎ কেৱল স্থূল শৰীৰহে ওখ ,চাপৰ , ক্ষীণ ,শকত ইত্যাদি হ’ব পাৰে। বিভিন্ন ধৰণৰ ৰোগ , শৰীৰৰ দুৰ্গন্ধ , কুন্ধচ চেহেৰা ,  অগ্নিদগ্ধ হোৱা বা আঘাতৰ সম্ভাৱনা আদি স্থূল শৰীৰৰ ক্লেশ  । এইবিলাকৰ উপৰিও স্থূল শৰীৰত যি অসংখ্য প্ৰকাৰৰ যন্ত্ৰণা উপস্থিত হয় তাৰ অভিজ্ঞতা প্ৰায় সকলো জীৱৰে আছে ।এই সমস্তকে স্থূল শৰীৰৰ জ্বৰ বুলি কোৱা হয় আৰু এইবিলাক জ্বালা-যন্ত্ৰণাৰ পৰা স্থূল শৰীৰ মুক্ত থাকিব নোৱাৰে। তদুপৰি শৰীৰৰ আদি আৰু অন্ত আছে, ই নিত্য পৰিবৰ্ত্তনশীল আৰু ইয়াৰ নিজস্ব চেতনা নাই।আমাৰ শৰীৰৰ বাবে ছোলা কাপোৰ যিদৰে বাহ্যিক আৱৰণ সেইদৰে আত্মাৰ বাবে স্থূল শৰীৰ বাহ্যিক আৱৰণ। শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে ওপৰোক্ত ধৰণে বিচাৰ কৰি চালে চিৰন্তন আত্মা অনিত্য অন্নময় কোষ বা স্থূল শৰীৰৰ পৰা সম্পূৰ্ণ পৃথক বুলি বুজিব পাৰি  । (আগলৈ)