Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-126 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২৬)

 

Guru Harideva tells that no distance of any kind exists between us and God. But practically it appears that distance is there between God and us and for that reason we feel it impossible to see or reach God. This point can be studied as follows.Everyday, we remain awake for some period and sleep for sometime. During sleep we dream for sometime and remain in deep sleep for sometime. In scriptural language these three states are called “Jagrat avastha” or waking state, “Svapnaavastha” or dream state and “Nidraavastha” or deep sleep state. When the consciousness of our body remains aware of everything in the surroundings then we are awake, when the consciousness of the body remains in dream state then we dream and when the consciousness of the body remains unaware of anything around then we are in deep sleep .When we remain awake we knowingly perform our activities by applying our mind, intelligence and senses. During that time we enjoy the happiness and sorrow of life and try to control those situations with awareness. When the consciousness of the body enters into dream state then also we do and enjoy everything as like as things done and enjoyed during the waking state. But during the period of dreaming our actual body remains asleep on bed and we remain unaware about that body. The scriptures tell that our mind is the creator of everything that we encounter in the dream world. Even our mind creates dream body exactly similar to our actual body and enjoys the happiness and sorrow of the dream world with that dream body. Analysing the things as above it can be understood that some kind of distance appears to exist between dream world and waking world. When we remain in the waking world nothing except some memories of the dream world are retained with us or the dream world vanishes . When we remain in the dream world nothing of the waking world remains with us or the waking world vanishes. Also, though everybody moves between these two worlds every day no one can ascertain the distance between them.   Explaining the things as above Guru Harideva suggests that the distance that appears to exist between God and us is of this type. That is, the distance felt by us with God is as like as the difference of the waking world and dream world felt by one and the same person. (to be continued ) 

হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে ঈশ্বৰ আৰু আমাৰ মাজত প্ৰকৃতাৰ্থত কোনো দূৰত্ব নাই। কিন্তু নিজৰ অভিজ্ঞতাৰ পৰা আমি ঈশ্বৰৰ সৈতে দূৰত্ব অনুভৱ কৰো আৰু সেই কাৰণে ঈশ্বৰ লাভ অসম্ভৱ যেন অনুভৱ হয় ।এই বিষয়ে আমি তলত দিয়া ধৰণে চিন্তা কৰি চাব পাৰো । প্ৰতিদিনে আমি কিছু সময়ৰ বাবে সাৰে থাকো আৰু কিছু সময় শুই থাকো । শুই থকা কালছোৱাৰ ভিতৰত কিছু সময় সপোন দেখো আৰু কিছু সময় গভীৰ টোপনিত থাকো।শাস্ত্ৰীয় ভাষাত সাৰে থকা কালছোৱাক  জাগ্ৰত অৱস্থা , সপোন দেখি থকা  কালছোৱাক স্বপ্নাৱস্থা আৰু গভীৰ টোপনিত থকা কালছোৱাক নিদ্ৰাৱস্থা বুলি কোৱা হয়। যেতিয়া আমাৰ শৰীৰস্থ চৈতন্যই চতুৰ্দিশৰ সকলো বিষয়-বস্তু  সম্পৰ্কে জ্ঞান আহৰণ কৰি থাকে তেতিয়া আমি সাৰে থাকো , যেতিয়া শৰীৰস্থ চৈতন্য নিদ্ৰাৱস্থালৈ  যায় তেতিয়া আমি সপোন দেখো আৰু যেতিয়া শৰীৰস্থ চৈতন্য চতুৰ্দিশৰ  বিষয়-বস্তু সম্পৰ্কীয় জ্ঞান আহৰণৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে বিৰত হয় তেতিয়া আমি টোপনি যাওঁ । সাৰে থকা অৱস্থাত আমি নিজৰ জ্ঞাতসাৰে মন বুদ্ধি আৰু ইন্দ্ৰিয়ৰ শক্তি প্ৰয়োগ কৰি নিজৰ কৰ্ম কৰো । নিজৰ জ্ঞাতসাৰে সংসাৰৰ সুখ দুখ ভোগ কৰো আৰু  সুখ-দুখ ভোগৰ কাৰণসমুহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ চেষ্টা কৰো। একেদৰে শুই থকা কালত কোনো এটা সময়ত চৈতন্য স্বপ্ন অৱস্থালৈ যায় আৰু আমি সপোন দেখো । জাগ্ৰত অৱস্থাত যিবিলাক বস্তু দেখা যায়, যিবিলাক কাম কৰা হয় আৰু যি সুখ-দুখ ভোগ কৰা হয় স্বপ্নাৱস্থাতো সেই সমুহ  সম্পূৰ্ণ একে থাকে । কিন্তু সেই অৱস্থাত আমাৰ বাস্তৱিক শৰীৰ বিছনাত শুই থাকে। সপোন দেখি থকা অৱস্থাত নিজৰ বাস্তৱ শৰীৰ সম্পৰ্কত আমাৰ কোনো জ্ঞান নাথাকে। শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে  আমি সপোনত দেখা সকলো বস্তু আমাৰ মনে সৃষ্টি কৰে।লগতে দিঠকৰ বাস্তৱ শৰীৰৰ একেবাৰে অনুৰূপ এটা সুক্ষ্ম স্বপ্ন শৰীৰ সৃষ্টি কৰি সেই শৰীৰৰ দ্বাৰা স্বপ্নজগতৰ বস্তুৰ মাধ্যমত সুখ-দুখ ইত্যাদি ভোগ কৰে।কথাবিলাক এনেদৰে বিশ্লেষণ কৰিলে জাগ্ৰত  অৱস্থাৰ জগত আৰু স্বপ্নাৱস্থাৰ জগতৰ মাজত এক প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব থকা যেন অনুভৱ হয়।যেতিয়া আমি সাৰে থাকো যেতিয়া সপোনৰ কিছু  স্মৃতিৰ বাহিৰে স্বপ্নজগতৰ একো বস্তু আমাৰ লগত নাথাকে অৰ্থাৎ সপোনৰ জগত অন্তৰ্দ্ধান হয়  । আমি যেতিয়া সপোন দেখি থাকো তেতিয়া দিঠকৰ জগতখনৰ একো বস্তু আমাৰ লগত নাথাকে অৰ্থাৎ জাগ্ৰত অৱস্থাৰ জগত অন্তৰ্দ্ধান হয়।আকৌ প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে প্ৰতিদিনে জাগ্ৰত অৱস্থাৰ জগত আৰু স্বপ্নাৱস্থাৰ জগতৰ মাজলৈ অহাযোৱা কৰে যদিও এই দুখন জগতৰ মাজৰ দূৰত্ব কোনেও নিৰ্ধাৰণ কৰিব নোৱাৰে। কথাবিলাক ওপৰোক্ত ধৰণে বিচাৰ বিশ্লেষণ কৰি হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে ঈশ্বৰ আৰু আমাৰ মাজত যি দূৰত্ব অনুভূত হয় সেই দূৰত্ব এনে প্ৰকাৰৰ। অৰ্থাৎ ঈশ্বৰ আৰু আমাৰ মাজত যি দূৰত্ব অনুভৱ কৰা হয় সেয়া একেজন ব্যক্তিয়ে সাৰে থকা অৱস্থাত দেখা জগত আৰু সপোন দেখি থকা অৱস্থাত দেখা জগতৰ মাজত অনুভৱ কৰা পাৰ্থক্যৰ দৰে।(আগলৈ)    

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-125 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২৫)

 

In the preceding post it is told that there is distance of one kind between two places within this abode. Also, there is distance of another kind between this abode and heavenly bode. But there is no distance of any kind between the things created by God including human being and God. To understand the point we can think as follows. There are hands, feet, eyes, ears, nose, face and many other organs attached with our body. Those organs are situated at different locations within the body.  Size, shape and function of different organs are different. We can also see the distance of one organ from another. But instead of all those differences we do not feel any kind of separation among the organs of the body. We do not feel the separation of any of the organs from the body as a whole.The reason of this is the presence of only one single consciousness for the whole body. One and the same  consciousness is present from tip of hair to the toe of the body.  Because of that though each organ has different size, shape and  function and each organ is  separate from other organs , we never feel  any of them as separate or different from the body as a whole. Analyzing the things as above Guru Harideva tells that the consciousness of each individual body is God and he is mentioned as Krishna in the Bhagavata. Guru Harideva further tells that Krishna does not represent the consciousness of one single individual body.  One God or Krishna represents the consciousness of all big, small, gross and subtle bodies present in the creation. In other words it is said that God is the omnipresent consciousness of the creation as a whole .  Each object of the creation may appear as separate from one another, each object may function differently but everything combined together constitute one single cosmic body comparable to our own body as described above and God, that is, Lord Krishna is the consciousness or soul of that cosmic body. We are individual parts of that cosmic body as like as the organs of our own body. So, reaching God or going to the abode of God means direct realization of this omnipresent consciousness which is already present within each individual as embodied soul. Hence there is no question of overcoming any kind of distance for reaching God. (to be continued)  

ইয়াৰ আগৰ লিখনিটোত কৈ অহা হৈছে যে দুখন ঠাইৰ মাজত এক প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব আছে । স্বৰ্গলোক আৰু মৰ্ত্ত্যলোকৰ মাজত অন্য এক প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব আছে।  কিন্তু  মনুষ্যকে ধৰি ঈশ্বৰৰ সৃষ্টিৰ অন্তৰ্গত বস্তুসমুহ আৰু ঈশ্বৰৰ মাজত কোনো দূৰত্ব নাই। কথাখিনি বুজাৰ বাবে আমি এনে ধৰণে চিন্তা কৰি চাব পৰো । আমাৰ শৰীৰৰ হাত ,ভৰি ,চকু ,কান ,নাক,মুখ আদি অনেক প্ৰকাৰৰ বহু সংখ্যক অঙ্গ-প্ৰত্যঙ্গ আছে । প্ৰত্যেক অঙ্গ একেটা শৰীৰৰ পৃথক পৃথক স্থানত অৱস্থিত। প্ৰত্যেক অঙ্গৰে  আকাৰ-আকৃতি , কাম-কাজ  পৃথক পৃথক।দেখাত এটা অঙ্গ অন্য এটাৰ পৰা দূৰত থকা যেন লাগে। কিন্তু এনে পাৰ্থক্য দেখাৰ পিছতো কোনো এটা অঙ্গকে শৰীৰৰ পৰা দূৰত বা শৰীৰৰ পৰা পৃথক বুলি অনুভৱ কৰা নহয় । পাৰ্থক্য অনুভৱ নকৰাৰ কাৰণ হৈছে সমগ্ৰ শৰীৰৰ চৈতন্য এক। এক শৰীৰ চৈতন্য শৰীৰৰ স্থূল-সুক্ষ্ম ,ক্ষুদ্ৰ-বৃহত সমস্ত অঙ্গ-প্ৰত্যঙ্গ অৰ্থাৎ চুলিৰ আগৰ পৰা ভৰিৰ আঙুলিৰ আগলৈকে সৰ্বত্ৰতে ব্যাপ্ত হৈ আছে । সেই কাৰণে প্ৰত্যেক অঙ্গ দেখাত পৃথক পৃথক আৰু প্ৰত্যেকৰে কৰ্ম পৃথক পৃথক হোৱা স্বত্তেও শৰীৰৰ কোনো অঙ্গ-প্ৰত্যঙ্গকে শৰীৰ পৰা পৃথক বা শৰীৰৰ পৰা দূৰত বুলি অনুভৱ কৰা নহয়। কথাখিনি ওপৰোক্ত প্ৰকাৰে বিচাৰ-বিশ্লেষণ কৰি হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে বিশ্ব ব্ৰহ্মাণ্ডত ক্ষুদ্ৰ-বৃহৎ ,স্থূল-সুক্ষ্ম অসংখ্য প্ৰকাৰৰ শৰীৰ আছে। প্ৰত্যেক শৰীৰৰ প্ৰত্যেক অণু-পৰমাণুত ব্যাপ্ত হৈ থকা চৈতন্যই  শৰীৰস্থ আত্মা বা ঈশ্বৰ। ভাগৱতত তেওঁকে কৃষ্ণ বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে । লগতে গুৰুজনাই ইয়াকো  কৈছে যে  ঈশ্বৰ বা কৃষ্ণ কেৱল কোনো এটা ব্যক্তিগত শৰীৰৰে চেতনা নহয় ।এক ঈশ্বৰ বা কৃষ্ণ বিশ্ব-ব্ৰহ্মাণ্ডৰ ক্ষুদ্ৰ-বৃহৎ ,স্থূল-সুক্ষ্ম  সমস্ত  শৰীৰৰে চৈতন্য । অৰ্থাত ঈশ্বৰ সমগ্ৰ বিশ্ব-ব্ৰহ্মাণ্ডৰ সকলো স্থান, সকলো কাল আৰু সকলো বস্তুৰ ভিতৰে-বাহিৰে বৰ্ত্তমান সৰ্বব্যাপ্ত চৈতন্য। সেয়েহে ব্ৰহ্মাণ্ডৰ প্ৰত্যেক বস্তু দেখাত পৃথক পৃথক আৰু প্ৰত্যেকৰে কৰ্ম পৃথক পৃথক যেন লাগে যদিও সমস্ত  ব্ৰহ্মাণ্ড আমাৰ নিজৰ শৰীৰৰ দৰে এক শৰীৰ আৰু আমি প্ৰত্যেকে সেই ব্ৰহ্মাণ্ড শৰীৰৰ একো একোটা অঙ্গ-প্ৰত্যঙ্গ।এই ব্ৰহ্মাণ্ড শৰীৰৰ সৰ্বব্যাপ্ত চৈতন্যকে ঈশ্বৰ বা পৰমেশ্বৰ কৃষ্ণ বুলি কোৱা হয়। গতিকে ঈশ্বৰ প্ৰাপ্তিৰ বা ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ কৰাৰ অৰ্থ হৈছে বিশ্ব-ব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৰ্বব্যাপ্ত চৈতন্যক উপলব্ধি কৰা। ব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৰ্বব্যাপ্ত চৈতন্য বা ঈশ্বৰ আমাৰ নিজৰ শৰীৰত চৈতন্যৰূপে সদাসৰ্বদা অৱস্থান কৰি আছে কাৰণে ঈশ্বৰ আৰু আমাৰ মাজত কোনো প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব নাই বুলি কোৱা হৈছে ।(আগলৈ)  

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-124 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২৪)

There are so many things in this abode, that is, in the abode where we live. By proper enquiry we can know their location, their distance from us and many other things about them. With due efforts we can see, feel and possess some of them . Also, there exists some distance between two places within this abode. With some efforts we can travel that distance and go from one place to another. But when we tell that there is another abode called heaven we can not directly show the heaven. We can not ascertain the distance between this abode and the heaven. The reason of this is that the heaven and the abode where we live are two separate abodes.  The means that we use for going from one place to another within this abode can not be used for going from this abode to heavenly abode.  In the scripture there are descriptions of the heaven. The means of going to heavenly abode are also described there. It is believed that by following those instructions one can go to  heaven.  Thus, it can be understood that there is distance between two places within this abode as well as between this abode and the heaven. It can also be understood that there is difference between these two types of distances and  the ways of overcoming those distances also differ . Analysing the things as above Guru Harideva tells that it is meaningful to say that there are places in this abode away from the place where we live. It is also meaningful to say that there is heavenly abode   away from the abode where we live. But with the same meaning of the words we can not tell that there is God. This is because,  we can go from one place to another within this abode  by travelling the distances between them. Similarly there are means for going from this abode to the heaven. But reaching God is not like going from one place to another within this abode. Also,  it is not like going from this abode to the heaven. God is omnipresent and hence  no distance exists between God and us. So, the question of overcoming any distance for the purpose of reaching God does not arise. That is, it is not possible to reach God by performance of any work that we perform in this abode for various purposes or by means of worship, sacrifices etc that we perform to reach heavenly abode.  (to be continued)

 ইহলোক অৰ্থাৎ আমি বাস কৰি থকা লোকত অনেক বস্তু আছে । অনুসন্ধান কৰি সেই বস্তুসমুহ  কি অৱস্থাত আছে, আমাৰ পৰা কিমান দূৰত আছে ইত্যাদি কথা  জানিব পাৰি । প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে তেনে কিছুমান বস্তু চাব পাৰি, অনুভৱ কৰিব পাৰি আৰু  নিজৰ অধিকাৰলৈ আনিব পাৰি । তদুপৰি  ইহজগতৰ অন্তৰ্গত দুখন ঠাইৰ মাজত দূৰত থাকে। কিবা উপায়েৰে সেই দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰি এখন ঠাইৰ পৰা অন্য এখন ঠাইলৈ যাব পাৰি। কিন্তু  যেতিয়া স্বৰ্গ আছে বুলি কোৱা হয় তেতিয়া সেইখন স্বৰ্গলোক বুলি দেখুৱাই  দিব নোৱাৰি বা স্বৰ্গলোক আমাৰ পৰা কোন দিশে কিমান দূৰত আছে ইত্যাদি কথা ক’ব নোৱাৰি । ইয়াৰ কাৰণ স্বৰ্গলোক আমি যি লোকত বাস কৰি আছো সেই লোকৰ পৰা দূৰত অৱস্থিত অন্য এক পৃথক লোক ।ইহলোকৰ দুখন স্থানৰ মাজৰ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰাৰ বাবে যি উপায় অবলম্বন কৰা হয় সেই একে উপায়েৰে ইহলোক আৰু স্বৰ্গলোকৰ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰিব নোৱাৰি । শাস্ত্ৰত স্বৰ্গলোকৰ বৰ্ণনা আছে সেই লোকলৈ যোৱাৰ বাবে কি কৰিব লাগে ইত্যাদি কথা কোৱা হৈছে  । সেইমতে কৰ্ম কৰি স্বৰ্গলৈ যাব পাৰি বুলি ধৰি লোৱা হয় । এনেদৰে বিচাৰ কৰি চালে দেখা যায় যে যিদৰে  ইহলোকৰ দুখন ঠাইৰ মাজত দূৰত্ব আছে সেইদৰে  মানুহৰ বাসস্থান ইহলোক আৰু দেৱতাসকলৰ বাসস্থান স্বৰ্গলোকৰ মাজতো দূৰত্ব আছে| কিন্তু  এই দুই প্ৰকাৰৰ  দূৰত্ব একে পৰ্যায়ৰ নহয় আৰু উভয় প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰাৰ উপায়ো পৃথক পৃথক। কথাবিলাক ওপৰোক্ত প্ৰকাৰে বিচাৰ-বিশ্লেষণ কৰি   হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে আমি বাস কৰি থকা ঠাইৰ পৰা এটা নিৰ্দিষ্ট দূৰত্বত অন্য এখন চহৰ আছে বুলি কোৱাৰ অৰ্থ আছে । অথবা ইহলোকৰ উৰ্দ্ধত স্বৰ্গলোক নামৰ অন্য এক লোক আছে বুলি কোৱাৰো অৰ্থ আছে । কিন্তু এনে প্ৰকাৰৰ কথাৰ আক্ষৰিক অৰ্থ আৰু ঈশ্বৰ আছে বুলি কোৱাৰ অৰ্থ একে নহয়।  দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰি আমি এখন ঠাইৰ পৰা অন্য এখন ঠাইলৈ যাব পাৰো ।  একেদৰে ইহলোকৰ পৰা স্বৰ্গলোকলৈও যোৱাৰো উপায় আছে।  কিন্তু ঈশ্বৰৰ ওচৰলৈ যোৱাটো  এখন ঠাইৰ পৰা অন্য ঠাইলৈ যোৱা বা ইহলোকৰ পৰা স্বৰ্গলোকলৈ যোৱাৰ দৰে কথা নহয়। ইয়াৰ কাৰণ ঈশ্বৰ সৰ্বব্যপ্ত । ঈশ্বৰ আৰু আমাৰ মাজত কোনো দূৰত্ব নাই ।  ঈশ্বৰক লগ পাবৰ কাৰণে ওপৰত কোৱাৰ দৰে কোনো প্ৰকাৰৰ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰাৰ প্ৰশ্ন নাথাকে।সেই কাৰণে ইহলোকৰ কোনো বয়-বস্তু ভোগ কৰাৰ উপায় হিচাপে যিবিলাক কৰ্ম কৰা হয় অথবা স্বৰ্গলোক প্ৰাপ্তিৰ উপায় হিচাপে যাগ-যজ্ঞ আদিকে ধৰি যিবিলাক কৰ্ম কৰা হয় সেই একে উপায়েৰে ঈশ্বৰপ্ৰাপ্তি সম্ভৱ নহয়।(আগলৈ)

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-123 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২৩)

 

Guru Harideva tells that self realization or knowing God is not like realization of facts regarding  subjects and objects around us. To understand the point we can think like this. In this world there are objects of various different types in our surroundings. All of them are situated outside us. All of them remain  at some distance more or less. We can know the color, shape and characteristics etc. of those things. We can  feel  those things.   But when a person feels that he is thinking then his thoughts become the objects of feeling for the consciousness inside him. The thoughts of a person do not remain outside him. Also, the thoughts of a person do not remain outside him as separate objects. Again, the consciousness of the body feels or knows the things in our surroundings. A body without consciousness  can not know anything.  Scriptures tell that this consciousness of the body and the embodied soul is one and the same. Now, since the things of the world around us are situated outside us, the consciousness of our body has to move in outward direction to know or feel them.  Contrary to that,  the thoughts of a person do not remain outside  him as separate object. So it is not necessary for the consciousness of a person to move in the outer direction to feel or know his thoughts. In fact, the consciousness of a person   has to move in the inward direction to know or feel his thoughts. Thus it can be understood that there is difference between knowing and feeling of things situated outside the body and knowing or feeling of subtle things internal to the body. Analyzing the things as above,  Guru Harideva tells that there is no other thing more internal to our body than the   embodied soul or God inside us. The consciousness of our body which knows the things external to us by its outward movement and knows the things internal to us by its inward movement as described above is the embodied soul or God inside us. Bhagavata describes him as Lord Krishna. So, knowledge of God and knowledge of other things of the world around us can not be kept under the same category of knowledge. (to be continued)  

হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে আত্মজান বা ঈশ্বৰৰ অনুভূতি আৰু জগত তথা জগতৰ বিষয়-বস্তু সম্পৰ্কীয় অনুভূতি বা জ্ঞান একে পৰ্যায়ৰ নহয় । কথাখিনি বুজাৰ বাবে আমি এনে ধৰণে চিন্তা কৰি চাব পাৰো।জগতত আমাৰ চৰিওপিনে হৰেক প্ৰকাৰৰ   অসংখ্য   বস্তু আছে। এই সমস্তই আমাৰ বাহিৰত আৰু কম-বেছি পৰিমাণে আমাৰ পৰা দূৰত অৱস্থিত । আমি এই বস্তুসমুহৰ ৰং-ৰূপ , আকাৰ- আকৃতি আৰু  গুণ ইত্যাদি  বিষয়ক জ্ঞান লাভ কৰিব পাৰো| এই বস্তুসমুহৰ অনুভূতি লাভ কৰিব পাৰো। কিন্তু  যেতিয়া কোনো ব্যক্তিয়ে অনুভৱ কৰে যে তেওঁ চিন্তা কৰি আছে তেতিয়া চিন্তাই তেওঁৰ চেতনাৰ দ্বাৰা অনুভৱ কৰিবলগীয়া বিষয়-বস্তু হৈ পৰে । কোনো  ব্যক্তিৰ চিন্তা তেওঁৰ  নিজৰ বাহিৰত অৱস্থিত নহয়। একেদৰে  কোনো ব্যক্তিৰ চিন্তা-ভাৱনাক সেই ব্যক্তিজনৰ পৰা পৃথক বুলিও কোৱা নাযায় । আনহাতে  শৰীৰৰ চেতনাৰ দ্বাৰাহে বস্তুক জনা বা বস্তুৰ অনুভূতি লাভ কৰা সম্ভৱ । চেতনাহীন বা আত্মাহীন অৰ্থাৎ মৃত শৰীৰৰ দ্বাৰা একো বস্তুৰ জ্ঞান বা অনুভূতি লাভ কৰিব নোৱাৰি । শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে শৰীৰৰ চেতনা আৰু শৰীৰস্থ আত্মা এক । এতিয়া কথা হৈছে যে যিহেতু আমাৰ চতুৰ্দিকে থকা জগতৰ বস্তুসমুহ  শৰীৰৰ বাহিৰত অৱস্থিত  সেয়েহে সেই সমুহ বস্তুক অনুভৱ কৰাৰ বাবে বা সেইবিলাকৰ জ্ঞান লাভ কৰাৰ বাবে শৰীৰৰ চৈতন্য  বা শৰীৰস্থ আত্মাক শৰীৰৰ বাহিৰৰ দিশে গতি কৰাৰ প্ৰয়োজন হয় । ইয়াৰ বিপৰীতে নিজৰ চিন্তা ভাৱনা যিহেতু শৰীৰৰ পৰা পৃথকভাৱে বা শৰীৰৰ বাহিৰত নাথাকে সেয়েহে চিন্তা-ভাৱনাক অনুভৱ কৰাৰ বাবে শৰীৰৰ চেতনাই বাহিৰৰ দিশে গতি কৰাৰ প্ৰয়োজন নাথাকে।অৰ্থাৎ শৰীৰৰ  চৈতন্য শৰীৰৰ অভ্যন্তৰৰ দিশে গতি কৰিলেহে  নিজৰ চিন্তা-ভাৱনাক জানিব বা অনুভৱ কৰিব পাৰি । সেয়েহে  শৰীৰৰ বাহিৰত অৱস্থিত বস্তুৰ জ্ঞান বা অনুভূতি আৰু ভাৱ-চিন্তাৰ দৰে শৰীৰৰ আভ্যন্তৰীণ বিষয়-বস্তুৰ বোধ বা অনুভূতিৰ মাজত পাৰ্থক্য আছে। কথাবিলাক এনে ধৰণে বিচাৰ-বিশ্লেষণ কৰি হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে ঈশ্বৰ বা আত্মা শৰীৰৰ সবাতোকৈ আভ্যন্তৰীণ তত্ববস্তু। যি শৰীৰ চৈতন্যই বাহিৰৰ দিশে গতি কৰি শৰীৰৰ বাহিৰত থকা বস্তূৰ জ্ঞান বা অনুভূতি আহৰণ কৰে আৰু অভ্যন্তৰৰ দিশে গতি কৰি শৰীৰৰ আভ্যন্তৰীণ ভাৱ-চিন্তা আদি অনুভৱ কৰে বুলি ওপৰত কোৱা হৈছে সেই চৈতন্যই শৰীৰস্থ আত্মা বা  তেৱেঁ  ঈশ্বৰ। ভাগৱতত তেওঁকে পৰমেশ্বৰ কৃষ্ণ বুলি কোৱা হৈছে ।  সেয়েহে আত্মজ্ঞান  বা ঈশ্বৰানুভূতি জগতৰ অন্যান্য বিষয়-বস্তুৰ জ্ঞান বা অনুভূতিৰ সৈতে একে পৰ্যায়ৰ জ্ঞান বা অনুভৱ  নহয় বুলি গুৰুজনাই কৈছে। (আগলৈ)

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-122 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২২)

 

In Bhagavata and other Vedic Scriptures it is said that ether, air, water, fire and earth are the five basic constituent elements of the human body. The same elements also constitute the body of the demigods of heaven. But the elements are in subtler from in the body of the demigods and are in their grosser forms in the human body. Because of that the strength and capacity of demigods are more than that of the human beings.  Whatever is unimaginable for a human being can be easily done by a demigod. For example,  the demigods can appear at any place at any time immediately whenever they want to do so. But the same action is not possible for a human being and like that. To understand the point we can take example of our own body and mind. The constituent elements of the physical body  are in gross form but the same basic elements in subtle form constitute the mind ,that is, the “Antahkarana” or inner senses. Because of that the mind is stronger than the body . If we think for a while it could be understood that the mind can go to any place at any time immediately as soon as it wants to do so. It can imagine anything without any restriction. But it is not possible for the body to move in accordance with the will, imagination and speed of the mind. Thus it can be understood that because of the differences in grossness and subtleness of five basic constituent elements of the body the demigods are stronger than the human beings. Analyzing the things as above Bhagavata tells that the difference between a person of higher knowledge and a common ignorant person is of similar type. From the angle of gross part  or gross physical organs of the body there is no difference between a “jnani”  or person of knowledge and an “ajnani” or common ignorant person. Again, from the angle of subtler part of the body, that is, mind , intelligence and storage of memories  etc.  a knowledgeable person differs from an ignorant person. But the embodied soul in each body is one and the same and each  people  lives his own life  and loves and worships the embodied soul in him in accordance with his own knowledge and capacity which may differ from each other. Based on such analysis of knowledge contained in the Bhagavata Guru Harideva suggests that  it is meaningless exercise for a person to hate , envy or undermine any other person in the society . (to be continued)

ভাগৱত আৰু অন্যন্য বৈদিক শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে যে মানুহৰ শৰীৰ আকাশ, বায়ু , অগ্নি,জল আৰু পৃথ্বী – এই পঞ্চভূতৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত।সেই একে পঞ্চভূতৰ দ্বাৰা স্বৰ্গলোকৰ দেৱতা সকলৰ শৰীৰো নিৰ্মিত ।কিন্তু দেৱতাৰ শৰীৰৰ পঞ্চভূত মানৱ শৰীৰৰ পঞ্চভুততকৈ সুক্ষ্ম । নিৰ্মাণৰ উপাদান যিমান সুক্ষ্ম হয় শৰীৰৰ শক্তিও সিমানে বৃদ্ধি হয়।সেই হিচাপে দেৱতাৰ শক্তি মানুহৰ শক্তিতকৈ অনেক বেছি। যি কাম দেৱতাসকলে অতি সহজে কৰিব পাৰে মানুহে তাক কল্পনা কৰাও সম্ভৱ নহয় । উদাহৰণ স্বৰূপে দেৱতাসকলে ইচ্ছা কৰা মাত্ৰকে যিকোনো স্থানত উপস্থিত হ’ব পাৰে কিন্তু মানুহৰ বাবে তেনে কৰা সম্ভৱ নহয়। কথাখিনি বুজাৰ বাবে আমি আমাৰ নিজৰে শৰীৰ আৰু মনৰ কথা চিন্তা কৰি চাব পাৰো ।শৰীৰ স্থূল পঞ্চভূতৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত কিন্তু মন বা অন্তঃকৰণ - অৰ্থাৎ চিত্ত, বুদ্ধি, মন আৰু অহংকাৰ সুক্ষ্ম পঞ্চভূতৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত।সেই কাৰণে মন শৰীৰতকৈ  অধিক শক্তিশালী। অলপ ভাবি চালেই  আমি বুজিব পাৰো যে মনে চিন্তা বা কল্পনা কৰাৰ লগে লগে যিকোনো স্থানলৈ যাব পাৰে।সংকল্প কৰাৰ লগে লগে যিকোনো কাম কৰি তাৰ ফলাফলো কল্পনা কৰি ল’ব পাৰে ইত্যাদি।কিন্তু শৰীৰে মনৰ ইচ্ছা, কল্পনা আৰু গতিৰ ক্ষিপ্ৰতা অনুসৰি কাম কৰিব নোৱাৰে বা মনে যেনেদৰে চিন্তা বা কল্পনা কৰে শৰীৰে সেইমতে সকলো কাম কৰিব নোৱাৰে। কথাবিলাক এনে ধৰণে বিচাৰ কৰি ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে শৰীৰৰূপ যন্ত্ৰৰ নিৰ্মাণ উপাদান অৰ্থাৎ পঞ্চভূতৰ স্থূলতা আৰু সুক্ষ্মতাৰ প্ৰভেদবশতঃ শৰীৰ আৰু মনৰ পাৰ্থক্য হোৱাৰ দৰে দেৱতা আৰু মানুহ মাজতো পাৰ্থক্য সৃষ্টি হয়। জ্ঞানী আৰু অজ্ঞানী ব্যক্তিৰ মাজত প্ৰভেদো একে ধৰণৰ। স্থূল পঞ্চভূতৰ ফালৰ পৰা অৰ্থাৎ শৰীৰৰ স্থূল অঙ্গ্-প্ৰত্যঙ্গ ভাগৰ পৰা বিচাৰ কৰি চালে জ্ঞানী আৰু অজ্ঞানী মানুহৰ মাজত কোনো প্ৰভেদ নাই। আনহাতে শৰীৰৰ সুক্ষ্ম অঙ্গ-প্ৰত্যঙ্গ ভাগ অৰ্থাৎ সুক্ষ্ম পঞ্চভুত নিৰ্মিত চিত্ত–মন-বুদ্ধি ইত্যাদিৰ ফালৰ পৰা বিচাৰ কৰি চালে জ্ঞানী আৰু অজ্ঞানীৰ মাজত প্ৰভেদ দেখা যায়।কিন্তু প্ৰত্যেক ব্যক্তিৰ শৰীৰস্থ আত্মা এক আৰু সকলো মানুহে নিজৰ নিজৰ জ্ঞান-বুদ্ধি আৰু শক্তি সামৰ্থ্য অনুযাই পৃথক পৃথক প্ৰকাৰে জীৱন ধাৰণ কৰে আৰু পৃথক পৃথক প্ৰকাৰে এই এক আত্মাৰ প্ৰতি প্ৰেম আৰু উপাসনা নিবেদন কৰে। ভাগৱতত সন্নিবিষ্ট এনে জ্ঞান আৰু তত্ববিচাৰৰ আধাৰত উপদেশ দি হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে যে সমাজৰ কোনো ব্যক্তিয়ে অন্য কোনো ব্যক্তিক ঘৃণা, হিংসা বা নিন্দা কৰাটো অৰ্থহীন কাৰ্য। (আগলৈ)  

Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-121 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১২১)

 

An expert in finding out underground mineral ore first locate the gold ore beneath the earth. Then he apply proper method for removal of other materials mixed with the ore to acquire pure gold from it. Citing this analogy Bhagavata tells that the same method is applicable in case of attainment of self realization. The soul inside the body is like pure gold. But due to intimate association with the body, the characteristics of the body are imposed upon the embodied soul and so common ignorant people consider his body as the soul or “I”. Guru Hariveda suggests that through spiritual practices based on suggestions contained in the Bhagavata one can come out from such false notion. In Bhagavata it is told that we see so many things available in this world at present. But this existence of the them  is not true since they were not available in the past and  will not be available in future.  The body takes birth , remains in this world for some time and then dies or vanishes. That is,  the body in which the soul or true “I” is presently living  was not available in the past and it will not be available in future. But the soul or the true “I” was there since prior to birth of the body. Again, when the soul enter into   body it is called birth of the body and when the soul leaves  body it is called death of the body . Analyzing the things like this Bhagavata tells that the soul is true and the body is not true.  People interested in spiritual practice try to collect detail information regarding the body and the soul from scriptures and spiritual masters and analyze the relation of the soul with body. Then finally they can realize that the embodied soul is true and the body is false. After realization of this truth one can live in the material world without feeling attachment towards the body and all other things related to the body. In Bhagavata it is told that people who realizes the fact that embodied soul is totally separate from the body can keep himself engaged in  all material activities without any attachment with anything of the world . The religious teachings of Guru Harideva are based on  such reasoning cantained in the Bhagavata. According to him a householder need not keep himself away from household duties or go to forest away from home to perform spiritual practice for attainment of self-realization. ( to be continued)

খনিজ পদাৰ্থৰ উৎস সম্পৰ্কত বিশেষ জ্ঞান থকা ব্যক্তিয়ে প্ৰথমতে ভূগৰ্ভস্থ সোণৰ আকৰ ক’ত আছে তাক নিৰ্ণয় কৰে। তাৰ পিছত বিভিন্ন উপায় অৱলম্বন কৰি সোণৰ সৈতে মিহলি হৈ থকা অন্য বস্তু আঁতৰাই শুদ্ধ সোণ আহৰণ কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰে। এই উপমা দি ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে শৰীৰ আৰু আত্মাৰ পাৰ্থক্য বুজি লৈ  আত্মজ্ঞান লাভ কৰাও একে ধৰণৰ কথা । আত্মা বিশুদ্ধ  সোণৰ দৰে  । কিন্তু শৰীৰৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোত ভাৱে জড়িত হোৱাৰ বাবে শৰীৰৰ ধৰ্ম  আত্মাত আৰোপিত হয় আৰু সাধৰণ মানুহে শৰীৰকে আত্মা বা “মই” বুলি জ্ঞান কৰে । ভাগৱত শাস্ত্ৰ্জ্ঞানৰ আধাৰত পাৰমাৰ্থিক সাধনা কৰি শৰীৰ আৰু আত্মাৰ পাৰ্থক্য বুজি ললে  এই ভ্ৰমৰ পৰা মুক্ত হ’ব পৰি বুলি হৰিদেৱ গুৰুজনাই কৈছে।ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে  যি বস্তুৰ অস্তিত্ব অতীত ,বৰ্ত্তমান আৰু ভৱিষ্যত  তিনিও কালতে নাথাকে তাৰ বৰ্ত্তমান অস্তিত্ব সত্য নহয় ।শৰীৰৰ জন্ম হয় .কিছুকাল থাকে আৰু অৱশেষত বিনাশ হয়।অৰ্থাৎ বৰ্ত্তমান কালত আমি যি শৰীৰ ধাৰণ কৰি জগতত আছো সেই শৰীৰ আগতে নাছিল ,বৰ্ত্তমান আছে আৰু ভৱিষ্যতলৈ নাথাকে। কিন্তু আত্মা শৰীৰৰ জন্মৰ পুৰ্বতো থাকে , আত্মাৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰাকে শৰীৰৰ জন্ম বুলি কোৱা হয়  আৰু আত্মাই শৰীৰ ত্যাগ কৰাকে শৰীৰৰ মৃত্যু বা বিনাশ বুলি কোৱা হয় । এই দিশৰ পৰা বিচাৰ কৰি আত্মা সত্য আৰু শৰীৰৰ সত্যতা নাই বা শৰীৰ মিথ্যা বুলি শাস্ত্ৰত কোৱা হৈছে ।পাৰমাৰ্থিক সাধনাৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত ব্যক্তিয়ে শাস্ত্ৰ আৰু গুৰুৰ পৰা শৰীৰ আৰু আত্মাৰ বিষয়ে বিতং তথ্য আহৰণ কৰে, শৰীৰৰ সৈতে আত্মাৰ সম্পৰ্ক আৰু উভয়ৰে মাজত থকা পাৰ্থক্য সম্পৰ্কে বিচাৰ বিবেচনা কৰে আৰু অৱশেষত শৰীৰৰ সত্যতা নাই বুলি উপলব্ধি কৰিব পাৰে।এই উপলব্ধিৰ পিছত তেনে ব্যক্তিয়ে শৰীৰ তথা শৰীৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত সকলো বস্তুৰ প্ৰতি অনাসক্ত আৰু নিৰ্লিপ্ত হৈ সংসাৰতে বাস কৰিব পাৰে। ভাগৱতত কোৱা হৈছে যে যি ব্যক্তিয়ে নিজ দেহত অৱস্থিত আত্মাক দেহতকৈ পৃথক বুলি বুজিব পাৰে তেওঁ সংসাৰৰ সৈতে সম্বন্ধ ৰাখি সংসাৰৰ সমস্ত কৰ্মকাণ্ডত ভাগ ললেও কোনো প্ৰকাৰৰ আশা আকাংক্ষাৰ বশবৰ্ত্তী নহয়। সংসাৰৰৰ সুখ-দুখৰ সৈতে লিপ্ত নোহোৱকৈ থাকিব পাৰে ।  হৰিদেৱ গুৰুজনাই দিয়া ধৰ্মীয় উপদেশ ভাগৱত শাস্ত্ৰৰ ওপৰোক্ত প্ৰকাৰৰ যুক্তি বিচাৰৰ আধাৰত প্ৰতিষ্ঠিত। গুৰুজনাই  কৈছে যে পাৰমাৰ্থিক সাধনাৰ জৰিয়তে  আত্মজ্ঞান লাভ কৰাৰ বাবে মানুহে সংসাৰৰ পৰা আঁতৰত থকাৰ প্ৰয়োজন নাই । সংসাৰৰ সমস্ত কৰ্মকাণ্ডৰ সতে যুক্ত হৈও কিদৰে  পাৰমৰ্থিক সাধনা কৰিব পাৰি তাৰ ব্যৱহাৰিক উদাহৰণ আত্মজ্ঞানী মহাপুৰুষ হৰিদেৱ গুৰুজনাই নিজৰ জীৱন পৰিক্ৰমাৰ মাধ্যমত দেখুৱাই গৈছে।(আগলৈ)