Religious Teachings of the “Satra” Institution of Guru Harideva-199 (হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰানুষ্ঠানৰ ধৰ্মীয় শিক্ষা-১৯৯)

 

In the preceding posts the position of women in Satra Institution of Guru Harideva has been discussed. In that context the poor social status of women during 15^th century, that is, at the time of establishment of Satra in Assam by Guru Harideva has also been mentioned . The prime aim of the Satra Institution of Guru Harideva was to impart spiritual education to common people on the basis of knowledge and instructions contained in the Bhagavata. Worship of Lord Vishnu, recitation and explanation of Bhagavata, Community prayer or “Naam Prasanga” and some other religious rituals were performed daily in  the Satra.  Thus it can be said  that the Satra established by Guru Harideva was mainly religious institution. Under the prevailing situation in the society of 15^th century CE, it was very difficult task to grant respectable position to women in a religious institution. It was equally difficult to give women opportunity of religious practice equal to man. But due to attractive divine appearance and  personality of Guru Harideva,  people did not dare to create resistance against his action.  Instead, they came forward to co-operate with him in all respect. With passage of time the general people started getting positive benefits of  this social reformative action of Guru Harideva. It should be mentioned here that Guru Harideva established his first Satra at Bahari at his age of 27. Then at his age of 30 he established his second Satra at maneri and maintained that Satra till his death at the age of 140.  Staying at Maneri he arranged establishment of a large number of Satras through his Acharyas and  disciples . In all those Satras women were granted equal status with man. But from his long time practical experience gained by observation of the social trends, Guru Harideva  understood that after his death the status of women in his Satra may come down again. Considering such possibility he permitted his elder daughter Bhuvaneswari to remain ever virgin. Knowledge of the Vedas, Upanishada, Gita , Bhagavata and other Vedic scriptures was imparted to her . She was trained up to run the affairs of Satra Institutions. Then prior to his death in 1566 CE  Guru Harideva obtained approval from Satradhikars of other Satras , his disciples and followers and nominated Bhuvaneswari as Satradhikar of Maneri Satra. In this way Guru Harideva ensured equal status for man and woman in his Satras for forever. ( to be continued)

আগৰ কেইটামান লিখনিত হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰত মহিলাৰ স্থান সম্পৰ্কে আলোচনা কৰা হৈছে। এই প্ৰসঙ্গত হৰিদেৱ গুৰুজনাই অসমত সত্ৰ স্থাপন কৰা কালত অৰ্থাৎ খৃষ্টীয় পঞ্চদশ শতিকাৰ সমাজত মহিলাৰ পুতৌজনক অৱস্থাৰ বিষয়েও উল্লেখ কৰা হৈছে ।হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ সত্ৰৰ প্ৰধান কাম আছিল ভাগৱত শাস্ত্ৰৰ জ্ঞান আৰু উপদেশৰ জৰিয়তে মানুহক পাৰমাৰ্থিক সাধনা সম্পৰ্কে ব্যৱহাৰিক শিক্ষা প্ৰদান কৰা। ভগৱান বিষ্ণুৰ পূজা অৰ্চনা, ভাগৱত পাঠ, ব্যাখ্যা আৰু আলোচনা, নাম-প্ৰসঙ্গ আৰু ইয়াৰ সৈতে সংযুক্ত অন্যান্য আনুষঙ্গিক কাৰ্য-কলাপ সত্ৰৰ নিত্য কৰ্মৰ অংশ আছিল  ।সেয়েহে সত্ৰ মূলতঃ ধৰ্মীয় প্ৰতিষ্ঠান বুলি কোৱা যায়। খৃষ্টীয় পঞ্চদশ শতিকাৰ সামাজিক পৰিবেশ পৰিস্থিতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত সত্ৰৰ দৰে ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানত মহিলা আৰু পুৰুষক সমমৰ্যাদা দি ধৰ্ম চৰ্চাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰা অতি দুৰূহ কাম আছিল । কিন্তু হৰিদেৱ গুৰুজনাৰ আচাৰ-আচৰণ আৰু ঐশ্বৰিক ব্যক্তিত্বৰ প্ৰভাৱত মুগ্ধ হৈ মানুহে তেওঁৰ সিদ্ধান্তৰ বিৰোধিতা কৰিব পৰা নাছিল। বৰঞ্চ সাধাৰণ মানুহে গুৰুজনাৰ নিৰ্দেশ মানি সকলো কামতে সহায় সহযোগ কৰাৰ বাবেহে আগবাঢ়ি আহিছিল ।সময় পাৰ হোৱাৰ সমান্তৰালভাৱে জনসাধাৰণে গুৰুজনাৰ  উপদেশ আৰু কাৰ্যব্যৱস্থাৰ পৰা সুফলো লাভ কৰিছিল। উল্লেখযোগ্য যে হৰিদেৱ গুৰুজনাই ২৭ বছৰ বয়সত বহৰিত প্ৰথমখন সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল।৩০ বছৰ বয়সত মানেৰীত দ্বিতীয়খন সত্ৰ স্থাপন কৰি ১৪০ বয়সত পৰলোক গমন কৰাৰ আগলৈকে  সুদীৰ্ঘ কাল এইখন সত্ৰতে থাকি ইয়াৰ পৰিচালনা কৰিছিল। ইয়াতে থাকি গুৰুজনাই ধৰ্মাচাৰ্য আৰু শিষ্য-প্ৰশিষ্যৰ দ্বাৰা অসমৰ বিভিন্ন স্থানত বহু কেইখন সত্ৰ স্থাপন কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল । সকলো সত্ৰতে মহিলা সকলক পুৰুষৰ সমানে মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হৈছিল। কিন্তু সুদীৰ্ঘ জীৱন কালত মানৱ সমাজৰ গতিবিধি সম্পৰ্কত অৰ্জন কৰা অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি হৰিদেৱ গুৰুজনাই বুজিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত সত্ৰত মহিলাৰ স্থান নিম্নগামী হ’ব পাৰে ।এনে সম্ভাৱনাৰ কথা চিন্তা কৰি গুৰুজনাই নিজ কন্যা ভুৱনেশ্বৰীক চিৰকুমাৰী হৈ থকাৰ অনুমতি দিছিল। তেওঁক বেদ,উপনিষদ,গীতা,ভাগৱত,পুৰাণ আদি সমস্ত বৈদিক শাস্ত্ৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰিছিল। সত্ৰ পৰিচালনা সম্পৰ্কীয় সমস্ত বিষয়ৰ প্ৰশিক্ষণ দিছিল ।মৃত্যুৰ  আগ আগে  গুৰুজনাই অন্যান্য সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ আৰু  শিষ্য ভকতৰ  সন্মতি লৈ ভুৱনেশ্বৰীক মানেৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে মনোনীত কৰিছিল । এনেদৰে হৰিদেৱ গুৰুজনাই সত্ৰত মহিলা আৰু পুৰুষৰ সম মৰ্যাদা পূৰ্ণ স্থান চিৰকালৰ বাবে নিশ্চিত কৰি গৈছে। (আগলৈ)